ایران، آمریکا، ناسا، مریخ و مدل موی خروسی کلماتی هستند که نام بابک فردوسی را تداعی می‌کنند. او که اکنون یکی از مهندسین رده بالای ناسا به شمار می‌رود، اصالتی ایرانی دارد. در این مقاله به مرور بخشی از زندگی این دانشمند ایرانی-آمریکایی خواهیم پرداخت.
زندگینامه بابک فردوسی
بابک فردوسی در تاریخ 16 آبان 1358( 7 نوامبر سال 1979 میلادی) در شهر فیلادلفیا آمریکا متولد شد. بابک فرزند دکتر علی فردوسی جامعه‌شناس ایرانی است. او به همراه پدر و مادرش در خلیج سن فرانسیسکو زندگی می‌کردند تا در سال 1991، برای دکتر علی فردوسی پدر بابک، فرصتی جهت تدریس در دانشگاه توکیو فراهم شد. از این رو، نوجوانی بابک در کشور ژاپن سپری شد و دبیرستان خود را در مدرسه آمریکایی‌های ژاپن به پایان رساند.
بابک فردوسی دوره 7 ساله زندگی در ژاپن را در زندگی خود، بسیار تاثیرگذار می‌داند. چراکه به گفته خود او، معلم شیمی او تاثیر بسزایی در آینده شغلی او داشته است. علاوه بر این در دوران زندگی در ژاپن او با ادبیات علمی – تخیلی و نوشته‌های آرتور سی کلارک آشنا شد که همین آثار سبب کنجکاوی او درباره ستارگان و سیارات دیگر شد.
تحصیلات بابک فردوسی
بابک فردوسی برای گذراندن دوره دانشگاه به آمریکا بازگشت و تصمیم گرفت در رشته هوافضا تحصیل کند. بابک کارشناسی هوافضای خود را از دانشگاه واشنگتن دریافت کرد. در این دوران او در تیم تحقیقاتی هانس جرج دهلمت، برنده نوبل فیزیک، کار می‌کرد. پس از اتمام دوره کارشناسی، به دانشگاه ام آی تی (MIT)، برترین دانشگاه مهندسی جهان، رفت و دوره کارشناسی ارشد را در این دانشگاه سپری کرد.
بابک در یکی از مصاحبه‌های خود درباره علاقه‌اش به هوافضا اینطور می‌گوید که:
«از وقتی یادم هست، مسحور مسائل علمی-تخیلی و کاوش‌های فضایی بودم، اما فکر کنم زمانی عظمت کار را درک کردم که در سال ۱۹۹۷ کاوشگر Pathfinder بر سطح مریخ فرود آمد. دیدن یک ساخته‌ی بشر روی یک سیاره‌ی دیگر برای من بسیار الهام‌بخش بود. علاوه بر این می‌توانستم تصاویر مریخ را در اینترنت ببینم؛ یعنی به جای نگاه کردن به عکس‌های فسیل‌شده‌ی ناسا از مریخ که در کتاب‌ها وجود داشت این امکان بود که تقریبا زنده سطح ماه را ببینم. این امر فوق‌العاده بود».
بابک و ناسا
بابک فردوسی بلافاصله پس از اتمام تحصیلات و در سال 2003 در سازمان فضایی آمریکا (ناسا) به عنوان مهندس در آزمایشگاه پیشرانه جت (JPL) شروع به کار کرد.
در مدتی که بابک فردوسی در ناسا مشغول به فعالیت بوده است، نام او در کنار پروژه‌های بزرگی ثبت شده است.
پروژه کنجکاوی
یکی از مهمترین این پروژه‌ها، پروژه مریخ‌نورد کنجکاوی (Curiosity Rover) بود که مدیریت آن با یک ایرانی دیگر، یعنی فیروز نادری، بود. مهمترین وظیفه بابک در این پروژه که 9 سال به طول انجامید، فرود آوردن آزمایشگاه سیار در مریخ بود که این کار را با شیوه‌ای جدید و با موفقیت انجام داد. بابک فردوسی در یکی از مصاحبه‌های خود درباره این پروژه می‌گوید:
“کنجکاوی نخستین ماموریت من در آزمایشگاه پیش رانش جت ناسا به شمار می آید. در حقیقت خیلی زود پس از اینکه از فاز مطالعاتی وارد فاز مأموریت شدم خود را درگیر این ماموریت مهم و تاریخی دیدم. نهایتا پس از گذشت ۱۰ سال کنجکاوی روی مریخ فرود آمد….ما هیچ شانس دومی نداشتیم. هیچ وقت آن ۷ دقیقه تاریخی و پر التهاب را فراموش نمی‌کنم زمانی که کاوشگر در حال فرود در اتمسفر مریخ بود. از آن گذشته وجود تأخیر زمانی اندکی میان زمین و مریخ کار ما را در فرآیند فرو نشاندن کاوشگر مشکل کرده بود”
پروژه کلیپر
پروژه دیگری که بابک فردوسی در آن مشارکت داشت، پروژه کلیپر نام داشت. هدف این ماموریت، ارسال کاوشگر کلیپر به مهمترین قمر سیاره مشتری، یعنی “اروپا” است. بابک فردوسی در این پروژه به عنوان مهندس پرواز کار می‌کند. این قمر برای ناسا اهمیت فراوانی دارد، چرا که به علت یخ‌زدگی این قمر پیش بینی می‌شود که بتوان ردپای حیات فرازمینی‌ها را در قمر اروپا پیدا کرد. از همین رو ناسا بودجه‌ای 30 میلیون دلاری را برای این پروژه در نظر گرفته است. بابک درباره احتمال این پروژه می‌گوید:
«پروژه‌های مربوط به مریخ، پر از تجربه شکست هستند. برای همین هم ما سعی می‌کنیم از هر کدام از این شکست‌ها درس بگیریم و تا جایی که می‌شود موارد را ابتدا این جا روی زمین تست کنیم. برای من، اشتباهات بهترین روش برای یادگیری هستند، چراکه به این ترتیب متوجه می‌شوم که چه چیزهایی کار نمی‌کند و من به این ترتیب بیشترین میزان یادگیری را دارم»
بابک فردوسی علی‌رغم سن کمی که دارد تا کنون در دو پروژه بزرگ ناسا فعالیت کرده است. او یک روز عادی خود در ناسا را اینگونه توصیف می‌کند که:
“روزهایی هست که زمان من ضرورتا “در کنسول” یعنی جایی که ما سیگنال‌های سطح‌نورد را بررسی کرده و اطمینان حاصل می‌کنیم آنچه روز قبل برنامه‌ریزی کردیم به آن ارسال و با موفقیت اجرا شده است، سپری می‌شود. در روزهای دیگر، ما در بخش برنامه‌ریزی هستیم، یعنی تصمیم‌گیری برای آنچه می‌خواهیم انجام شود و اینکه چطور دستورات را سازمان‌دهی کنیم. در بعضی روزها، من روی پروژه‌های بلند مدت مانند بررسی مطالعات دمایی مریخ که از آنچه انتظار داشته‌ایم متفاوت بوده است، کار می‌کنم”.
مدل موی مشهور بابک
پس از انتشار فیلم لحظه کنترل کاوشگر کنجکاوی، بابک فردوسی به یکی از معروفترین دانشمندان ناسا تبدیل شد. علت این شهرت فعالیت‌های علمی او و یا تلاش ستودنی‌اش برای نشاندن کاوشگر کنجکاوی بر سطح مریخ نبود بلکه مدل موهای خاص بابک او را شهرت رسانده بود، به گونه‌ای که در یک شب 84 هزار دنبال‌کننده(فالور) به اکانت توئیتر او اضافه شد.
مدل موی خاص بابک، حتی مورد توجه رئیس جمهور وقت ایالات متحده آمریکا یعنی باراک اوباما هم قرار گرفت. اوباما درخوش و بشی که با مسئولان این پروژه داشت او را “آقای موهاک” خطاب کرد.
بابک در آن روز مدل موی خروسی داشت. به گفته خود او، بابک تلاش می‌کند تا مدل موی خود را بر اساس همان ماموریتی که در آن قرار دارد اصلاح کند. او درباره شهرت مدل موهایش می‌گوید:
«مطمئنا انتظار این را نداشتم که از خواب بیدار شوم و خودم را در همه جای اینترنت ببینم…اما فعلا آنچه برای من مهم است انجام آزمایش‌ها در مریخ است…اما اگر [مدل موهای] موهاک من باعث ایجاد هیجان در تعداد اندکی بیشتر از افراد درباره‌ی علم و این ماموریت بشود، این فوق‌العاده است»
بابک فردوسی، به عنوان یکی از جوان‌ترین و موفق‌ترین دانشمندان ناسا شناخته می‌شود که سبب علاقه بسیاری به نجوم شده است.