استیو جابز کی بود؟

استیو جابز مخترع، طراح و کارآفرین آمریکایی بود که یکی از بنیانگذاران، مدیرعامل و رئیس هیئت مدیره شرکت اپل بود. جابز که در سال ۱۹۵۵ از دو دانشجوی فارغ التحصیل دانشگاه ویسکانسین که او را به فرزندخواندگی سپردند، متولد شد، او فردی باهوش بود و قبل از تأسیس اپل به همراه استیو وزنیاک در سال ۱۹۷۶، از دانشگاه انصراف داد و دنبال علایق مختلفی رفت. جابز در سال ۱۹۸۵ از اپل جدا شد و استودیوهای انیمیشن پیکسار را تأسیس کرد و سپس بیش از یک دهه بعد به اپل بازگشت. محصولات انقلابی این غول فناوری، که شامل آیفون، آیپد و آیپاد می‌شود، تکامل فناوری مدرن را رقم زده است. جابز در سال ۲۰۱۱ پس از مبارزه طولانی با سرطان لوزالمعده درگذشت.

استیو جابز: والدین و فرزندخواندگی استیو جابز

استیو جابز در ۲۴ فوریه ۱۹۵۵ در سانفرانسیسکو از جوان شیبل (بعدها جوان سیمپسون) و عبدالفتاح “جان” جندالی، دو دانشجوی فارغ التحصیل دانشگاه ویسکانسین متولد شد. این زوج پسر بی نام خود را به فرزندخواندگی سپردند. کلارا و پل جابز، استیو را در نوزادی به فرزندی قبول کردند و نام او را استیون پل جابز گذاشتند. کلارا به عنوان حسابدار کار می‌کرد و پل یک کهنه سرباز گارد ساحلی و تراشکار بود.

پدر بیولوژیکی جابز، جندالی، استاد علوم سیاسی اهل سوریه بود. مادر بیولوژیکی او، شیبل، به عنوان گفتاردرمانگر کار می‌کرد. اندکی پس از سپردن جابز به فرزندخواندگی، والدین بیولوژیکی او ازدواج کردند و صاحب فرزند دیگری به نام مونا سیمپسون شدند. تنها زمانی که جابز ۲۷ ساله بود توانست اطلاعاتی در مورد والدین بیولوژیکی خود به دست آورد.

استیو جابز: زندگی و تحصیلات اولیه

جابز با خانواده خوانده خود در مانتین ویو، کالیفرنیا، در منطقه‌ای که بعداً به دره سیلیکون معروف شد، زندگی می‌کرد. او از دوران کودکی کنجکاو بود، گاهی به قیمت آسیب رساندن به خودش. طبق مجله Science Focus وابسته به BBC، جابز دو بار در دوران نوپایی به اورژانس برده شد – یک بار پس از فرو بردن سنجاق در پریز برق و سوزاندن دستش و بار دیگر به دلیل بلعیدن سم. مادرش، کلارا، تا زمانی که او مهدکودک را شروع کرد، خواندن را به او یاد داد.

در دوران کودکی، جابز و پدرش در گاراژ خانه روی لوازم الکترونیکی کار می‌کردند. پل به پسرش نشان داد که چگونه الکترونیک را جدا کرده و دوباره بسازد، سرگرمی که در جابز جوان اعتماد به نفس، پشتکار و مهارت‌های فنی را القا کرد.

استیو جابز،

که همیشه متفکری باهوش و نوآور بود، در دوران جوانی با ناامیدی‌های زیادی در زمینه تحصیلات رسمی مواجه شد. او در مقطع ابتدایی به دلیل کسل شدن، شیطنت می‌کرد و معلم کلاس چهارم مجبور شد برای درس خواندن به او رشوه دهد. با این حال، جابز در آزمون‌ها چنان عملکرد خوبی داشت که مدیران مدرسه می‌خواستند او را مستقیماً به دبیرستان بفرستند – پیشنهادی که والدینش رد کردند.

جابز در دبیرستان Homestead به باشگاه کاوشگران شرکت Hewlett-Packard پیوست. در آنجا بود که برای اولین بار یک کامپیوتر را دید. او حتی بعد از تماس با بیل هیولت، یکی از بنیانگذاران شرکت، برای تهیه قطعاتی برای شمارنده فرکانسی که در حال ساخت بود، شغل تابستانی در HP پیدا کرد. در HP بود که جابز در سن نوجوانی با استیو وزنیاک، شریک آینده و هم بنیانگذار اپل کامپیوتر، که در دانشگاه کالیفرنیا، برکلی تحصیل می‌کرد، آشنا شد.

پس از دبیرستان، جابز در کالج Reed در پورتلند، اورگان ثبت نام کرد. به دلیل نداشتن هدف مشخص، پس از شش ماه از کالج انصراف داد و یک سال و نیم بعد را با شرکت در کلاس‌های خلاقانه مدرسه گذراند. جابز بعداً توضیح داد که چگونه یک دوره خوشنویسی علاقه او به تایپوگرافی را تقویت کرد.

در سال 1974، جابز به عنوان طراح بازی‌های ویدیویی در Atari مشغول به کار شد. چند ماه بعد، او برای روشنگری معنوی به هند رفت، به سفرهای طولانی پرداخت و با مواد مخدر روانگردان آزمایش کرد.

استیو جابز: تاسیس و ترک شرکت رایانه‌ای اپل

در سال ۱۹۷۶، زمانی که استیو جابز تنها ۲۱ سال داشت، به همراه استیو وزنیاک شرکت کامپیوتر اپل را در گاراژ خانه‌ی جابز راه‌اندازی کردند. جابز برای تأمین سرمایه‌ی این کارآفرینی، ون فولکس‌واگن خود را و وزنیاک ماشین‌حساب علمی محبوبش را فروخت. این دو نفر به واسطه‌ی اپل، با دمکراتیک کردن فناوری و ساخت ماشین‌های کوچک‌تر، ارزان‌تر، کاربرپسندتر و در دسترس مصرف‌کنندگان معمولی، به انقلابی در صنعت کامپیوتر دست زدند.

وزنیاک مجموعه‌ای از کامپیوترهای شخصی کاربرپسند را طراحی کرد و با مدیریت بازاریابی جابز، اپل ابتدا این کامپیوترها را با قیمت ۶۶۶.۶۶ دلار به فروش رساند. اپل I حدود ۷۷۴ هزار دلار برای شرکت درآمد کسب کرد. سه سال پس از انتشار دومین مدل شرکت اپل، یعنی اپل II، فروش شرکت به طور تصاعدی به ۱۳۹ میلیون دلار افزایش یافت.

در سال ۱۹۸۰،

شرکت کامپیوتر اپل به یک شرکت سهامی عام تبدیل شد و در پایان اولین روز معاملات، ارزش بازار آن به ۱.۲ میلیارد دلار رسید. با این حال، چند محصول بعدی اپل با نقص‌های طراحی قابل توجهی مواجه شدند که منجر به فراخوانی و نارضایتی مشتریان شد. IBM ناگهان از نظر فروش از اپل پیشی گرفت و اپل مجبور شد در دنیای تجارت تحت‌سلطه‌ی IBM و کامپیوترهای شخصی‌اش رقابت کند.

جابز در سال ۱۹۸۳، جان اسکلی، متخصص بازاریابی از پپسی‌کولا را برای مدیرعاملی اپل انتخاب کرد. سال بعد، اپل مکینتاش را عرضه کرد و آن را به عنوان بخشی از یک سبک زندگی متضاد با فرهنگ غالب بازاریابی کرد: رمانتیک، جوان‌پسند، خلاقانه. اما با وجود فروش مثبت و عملکردی برتر از رایانه‌های شخصی IBM، مکینتاش همچنان با رایانه‌های شخصی IBM سازگار نبود.

اسکلی معتقد بود که جابز به اپل آسیب می‌زند و مدیران شرکت شروع به حذف تدریجی او کردند. جابز که حتی عنوان رسمی‌ای در شرکتی که خود پایه‌گذاری کرده بود نداشت، به حاشیه رفت و در سال ۱۹۸۵ اپل را ترک کرد.

خلق NeXT

پس از ترک اپل در سال ۱۹۸۵، جابز به‌طور شخصی ۱۲ میلیون دلار سرمایه‌گذاری کرد تا یک شرکت سخت‌افزار و نرم‌افزار جدید به نام NeXT Inc. راه‌اندازی کند. این شرکت اولین کامپیوتر خود را در سال ۱۹۸۸ معرفی کرد و جابز امیدوار بود که این کامپیوتر مورد توجه دانشگاه‌ها و محققان قرار گیرد. اما با قیمت پایه ۶۵۰۰ دلار، این دستگاه برای اکثر خریداران بالقوه بسیار گران بود.

سیستم‌عامل این شرکت، NeXTSTEP، عملکرد بهتری داشت و برنامه‌نویسان از آن برای ساخت بازی‌های ویدیویی مانند Quake و Doom استفاده می‌کردند. تیم برنرز-لی، خالق اولین مرورگر وب، از یک کامپیوتر NeXT استفاده می‌کرد. با این حال، این شرکت تلاش می‌کرد تا توجه جریان اصلی آمریکا را به خود جلب کند و در نهایت اپل در سال ۱۹۹۶ با قیمت ۴۲۹ میلیون دلار آن را خریداری کرد.

استیو جابز و پیکسار

در سال ۱۹۸۶، جابز یک شرکت انیمیشن‌سازی از جرج لوکاس خرید که بعداً به استودیوهای انیمیشن پیکسار تبدیل شد. جابز با اعتقاد به پتانسیل پیکسار، ابتدا ۵۰ میلیون دلار از پول شخصی خود را در این شرکت سرمایه‌گذاری کرد.

این استودیو به ساخت انیمیشن‌های فوق‌العاده محبوب مانند داستان اسباب‌بازی (۱۹۹۵)، در جستجوی نمو (۲۰۰۳)، شگفت‌انگیزان (۲۰۰۴)، ماشین‌ها (۲۰۰۶) و بالا (۲۰۰۹) ادامه داد. پیکسار در سال ۲۰۰۶ با دیزنی ادغام شد که جابز را به بزرگ‌ترین سهام‌دار دیزنی تبدیل کرد. تا ژوئن ۲۰۲۲، فیلم‌های پیکسار به طور کلی ۱۴.۷ میلیارد دلار در گیشه‌های جهانی فروش داشته‌اند.

استیو جابز: بازگشت و نجات اپل

استیو جابز در سال ۱۹۹۷ به مدیرعاملی اپل بازگشت. همانطور که پیش از این در دهه ۷۰ میلادی جرقه‌ی موفقیت اپل را زده بود، در دهه ۹۰ نیز بار دیگر به نجات شرکت شتافت. با مدیریت جدید، تغییر در گزینه‌های سهام و حقوق سالانه‌ی یک دلاری برای خودش، جابز دوباره اپل را به مسیر درست هدایت کرد. محصولات نبوغانه‌ای مانند iMac، کمپین‌های برندسازی مؤثر و طراحی‌های شیک یک بار دیگر توجه مصرف‌کنندگان را به خود جلب کرد.

در سال‌های بعد، اپل محصولات پیشگامانه‌ای مانند Macbook Air، iPod  و آیفون را معرفی کرد که همگی مسیر تکامل فناوری را تحت تأثیر قرار دادند. تقریباً بلافاصله پس از عرضه یک محصول جدید توسط اپل، رقبای این شرکت برای تولید فناوری‌های مشابه وارد عمل می‌شدند. برای نشان دادن گسترش محصولات خود، این شرکت در سال ۲۰۰۷ به طور رسمی به Apple Inc. تغییر نام داد.

گزارش‌های سه ماهه اپل در آن سال به طور قابل توجهی بهبود یافت: سهام هر سهم ۱۹۹.۹۹ دلار ارزش داشت که در آن زمان یک رکورد به شمار می‌رفت و این شرکت از سود خالص خیره کننده ۱.۵۸ میلیارد دلاری، مازاد ۱۸ میلیارد دلاری در بانک و بدون بدهی برخوردار بود.

در سال ۲۰۰۸، با حمایت فروش iTunes و iPod، اپل پس از Walmart به دومین خرده‌فروش موسیقی در آمریکا تبدیل شد. اپل همچنین در صدر فهرست «اعجاب‌انگیزترین شرکت‌های آمریکا» و همچنین در رتبه اول بازدهی به سهامداران در بین ۵۰۰ شرکت برتر Fortune قرار گرفت.

اپل از زمان معرفی اولین آیفون در سال ۲۰۰۷، ده‌ها نسخه از این گوشی را منتشر کرده است. در فوریه ۲۰۲۳، یک گوشی نسل اول پلمپ شده در حراج به بیش از ۶۳۰۰۰ دلار فروخته شد.

ثروت خالص

طبق گفته فوربس، ثروت خالص جابز اندکی قبل از مرگ در سال ۲۰۱۱ به ۸.۳ میلیارد دلار بود.

اپل در ژانویه ۲۰۲۲ به ارزش بازار ۳ تریلیون دلاری دست یافت، به این معنی که سهام اولیه جابز در این شرکت از سال ۱۹۸۰ حدود ۳۳۰ میلیارد دلار ارزش داشت – به اندازه‌ای که به راحتی او را ثروتمندترین فرد جهان نسبت به ایلان ماسک، بنیانگذار تسلا، در صورت زنده بودن، می‌کرد. اما طبق گزارش نیویورک پست، جابز زمانی که در سال ۱۹۸۵ شرکت را ترک کرد، همه سهام اپل خود را به جز یک سهم فروخت.

بیشتر ثروت خالص جابز از سهم حدود ۸ درصدی در دیزنی که هنگام فروش پیکسار در سال ۲۰۰۶ به دست آورد، ناشی می‌شد. براساس ارزش دیزنی در سال ۲۰۲۲، این سهم که آن را به همسرش منتقل کرد، ۲۲ میلیارد دلار ارزش دارد.

همسر و فرزندان

جابز و لورن پاول در ۱۸ مارس ۱۹۹۱ ازدواج کردند. این زوج در اوایل دهه ۱۹۹۰ در دانشکده بازرگانی استنفورد، جایی که پاول دانشجوی MBA بود، با هم آشنا شدند. آن‌ها به همراه سه فرزندشان: رید (متولد ۲۲ سپتامبر ۱۹۹۱)، ارین (متولد اوت ۱۹۹۵) و ایو (متولد ۹ ژوئیه ۱۹۹۸) در پالو آلتو زندگی می‌کردند.

جابز همچنین در ۱۷ مه ۱۹۷۸، زمانی که ۲۳ ساله بود، صاحب دختری به نام لیزا برنان-جابز از دوست دخترش کریسان برنان شد. او در اسناد دادگاه با ادعای عقیم بودن، پدر بودن دخترش را رد کرد. لیزا در خاطرات خود با عنوان «ماهی کوچولو» نوشت که آزمایش‌های DNA در سال ۱۹۸۰ نشان داد که او و جابز با هم مطابقت دارند و او موظف شد که به وی نفقه بپردازد. جابز تا زمانی که دخترش ۷ ساله نشد با او ارتباطی برقرار نکرد. وقتی نوجوان بود، لیزا با پدرش زندگی کرد. در سال ۲۰۱۱، جابز گفت: «کارهای زیادی انجام داده‌ام که به آن‌ها افتخار نمی‌کنم، مانند اینکه وقتی ۲۳ ساله بودم دوست دخترم را باردار کردم و با او بد برخورد کردم.»

تشخیص سرطان لوزالمعد و مشکلات سلامتی

در سال 2003، استیو جابز متوجه شد که به تومور نورواندوکرین، نوعی نادر اما قابل عمل از سرطان پانکراس، مبتلا بود. او به جای اینکه فورا جراحی را انتخاب کند، رژیم غذایی نیمه گیاهخواری خود را تغییر داد و در عین حال به دنبال گزینه های درمانی شرقی بود.

به مدت 9 ماه، جابز از عمل جراحی امتناع کرد و این موضوع باعث نگرانی هیئت مدیره اپل شد. مدیران اجرایی نگران بودند که اگر خبر بیماری مدیرعامل به گوش سهامداران برسد، آنها سهام خود را بفروشند. اما در نهایت، محرمانه بودن جابز بر افشای اطلاعات به سهامداران ارجحیت داشت.

در سال 2004، جابز با موفقیت تحت عمل جراحی برای برداشتن تومور لوزالمعد قرار گرفت. او طبق روال همیشگی، در سال‌های بعد در مورد سلامتی خود اطلاعات کمی به اشتراک گذاشت.

در اوایل سال 2009، گزارش‌هایی درباره کاهش وزن جابز منتشر شد و برخی پیش بینی می‌کردند که مشکلات سلامتی او بازگشته است که شامل پیوند کبد نیز می‌شد. جابز در پاسخ به این نگرانی‌ها اعلام کرد که با عدم تعادل هورمونی مواجه است. چند روز بعد، او به مرخصی شش ماهه رفت.

جابز در پیامی ایمیلی به کارمندان گفت که “مشکلات مربوط به سلامتی او پیچیده‌تر از آن چیزی است که فکر می کرد” و سپس تیم کوک، مدیر ارشد عملیات وقت اپل را به عنوان “مسئول عملیات روزانه اپل” معرفی کرد.

پس از تقریباً یک سال دوری از کانون توجه، جابز در 9 سپتامبر 2009 در یک رویداد اختصاصی اپل سخنرانی اصلی را ارائه کرد. او در طول سال 2010 به عنوان مجری مراسم به فعالیت خود ادامه داد، که شامل رونمایی از آیپد نیز می‌شد.

در ژانویه 2011، جابز اعلام کرد که به مرخصی پزشکی می‌رود. در ماه اوت، او از سمت مدیرعاملی اپل استعفا داد و اداره شرکت را به تیم کوک سپرد.

مرگ و آخرین کلمات

جابز در سن 56 سالگی در 5 اکتبر 2011 در خانه خود در پالو آلتو، کالیفرنیا درگذشت. علت رسمی مرگ او ایست قلبی ناشی از مبارزه چندین ساله با سرطان پانکراس ذکر شد.

نیویورک تایمز گزارش داد که جابز در هفته های آخر آنقدر ضعیف بود که به سختی می‌توانست از پله‌های خانه‌اش بالا برود. با این حال، او توانست با برخی از همکاران قدیمی خود از جمله مدیرعامل دیزنی، باب ایگر خداحافظی کند؛ با زندگینامه نویس خود صحبت کند؛ و به مدیران اپل در مورد رونمایی از آیفون 4 اس توصیه‌هایی ارائه دهد.

خواهر جابز، مونا سیمپسون، در تمجیدی برای او نوشت که درست قبل از مرگ، جابز مدت طولانی به خواهرش پتی، سپس همسر و فرزندانش و سپس از کنار آنها نگاه کرد و آخرین کلماتش را گفت: «وای چقد عالی. وای چقد عالی. وای چقد عالی»

خانواده و دوستان نزدیک جابز در یک گردهمایی کوچک به یاد او بودند، سپس در 16 اکتبر، مراسم ختمی برای جابز در محوطه دانشگاه استنفورد برگزار شد. در این مراسم افراد سرشناسی مانند بیل گیتس، بنیانگذار مایکروسافت؛ خواننده جون بیز که زمانی با جابز نامزد بود؛ معاون سابق آل گور؛ بازیگر تیم آلن؛ و روپرت مرداک، رئیس نیوز کورپوریشن شرکت کردند.

جابز در قبرستانی بی‌نام در پارک یادبود آلتا مسا در پالو آلتو به خاک سپرده شد. با انتشار فیلم استیو جابز در سال 2015، هواداران برای یافتن مکان قبر به قبرستان رفتند. از آنجایی که به قبرستان اجازه داده نمی‌شود محل قبر را فاش کند، بسیاری به جای آن برای جابز در کتاب یادبود پیام گذاشتند.